Mizofonia – czym jest i na czym polega?

Mizofonia to szczególna nadwrażliwość słuchowa, objawiająca się intensywną negatywną reakcją na określone dźwięki, które większość osób uznaje za rutynowe lub neutralne. Dźwięki takie jak żucie, szelest papieru czy kapanie wody mogą wywołać u osoby cierpiącej na mizofonię silne uczucie irytacji, gniewu lub nawet lęku. Na chwilę obecną mizofonia jest jeszcze słabo przebadanym zaburzeniem, ale coraz więcej lekarzy zwraca uwagę na konieczność sklasyfikowania jej jako choroby.

Jakie są objawy mizofonii?

Objawy mizofonii mogą się różnić w zależności od osoby, ale główne objawy to zazwyczaj intensywne negatywne emocje wywołane specyficznymi dźwiękami. Poniżej kilka typowych reakcji na owe dźwięki:

1. Złość: Natychmiastowa złość lub irytacja jako reakcja na określone dźwięki.
2. Lęk: Poczucie niepokoju lub lęku, kiedy osoba przewiduje, że może usłyszeć dźwięk, który wywołuje u niej reakcje.
3. Unikanie: Zachowania mające na celu uniknięcie sytuacji, w których mogą wystąpić drażniące dźwięki, np. unikanie posiłków w towarzystwie innych osób.
4. Wzmożone napięcie: Ogólne napięcie ciała i przygotowanie do “ucieczki” w odpowiedzi na dźwięki.
5. Zmęczenie lub wyczerpanie: Wywołane ciągłym stresem i napięciem związanym z oczekiwaniem na nieprzyjemne dźwięki.

Te reakcje są zwykle nieproporcjonalne do rzeczywistego zagrożenia lub dyskomfortu spowodowanego dźwiękiem, co oznacza, że emocjonalna odpowiedź jest znacznie silniejsza niż typowa irytacja.

Jak zachowuje się osoba cierpiąca na mizofonię?

Osoba cierpiąca na mizofonię może wykazywać różnorodne zachowania w odpowiedzi na drażniące ją dźwięki, w tym między innymi:

1. Unikanie: Osoba może unikać miejsc lub sytuacji, w których przewiduje, że może dojść do wystąpienia drażniących dźwięków, na przykład omijać wspólne posiłki, publiczne miejsca lub określone środowiska społeczne.
2. Użycie słuchawek: Często stosowana strategia to używanie słuchawek z muzyką lub białym szumem, aby zagłuszyć otoczenie i uniknąć nieprzyjemnych dźwięków.
3. Zmiana zachowania: W skrajnych przypadkach, osoba może zmienić swoje rutynowe działania lub nawyki, aby zminimalizować kontakt z wyzwalającymi dźwiękami, co może obejmować zmiany w relacjach osobistych czy zawodowych.
4. Reakcje fizyczne i emocjonalne: W odpowiedzi na wyzwalające dźwięki, osoba może doświadczać gwałtownych reakcji emocjonalnych, takich jak gniew, lęk, a nawet płacz. Fizycznie może wystąpić napięcie mięśniowe, przyspieszone bicie serca, czy poczucie zagrożenia.
5. Komunikacja dyskomfortu: Osoby z mizofonią mogą wyrażać swoje frustracje lub dyskomfort wobec osób wydających drażniące dźwięki, co czasem prowadzi do konfliktów interpersonalnych.

Te reakcje wynikają z intensywnej negatywnej emocji wywołanej przez określone dźwięki i mogą mieć znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie osoby. Mizofonia może wymagać odpowiedniego wsparcia psychologicznego lub strategii zarządzania, aby pomóc osobie radzić sobie z tym stanem.

Jak wygląda aktualny stan wiedzy medycznej na temat mizofonii?

Mizofonia to zjawisko, które nadal pozostaje słabo zrozumiałe w świecie medycznym. Nie jest klasyfikowane jako oddzielna choroba, a jej objawy często są mylone z innymi zaburzeniami, takimi jak lęk, zaburzenia dwubiegunowe czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. To zaburzenie, związane ze specyficzną nadwrażliwością na określone dźwięki, wywołuje intensywne emocje, takie jak gniew czy frustracja.

Nowe badania nad mizofonią

Ostatnie badania, przeprowadzone przez brytyjski zespół badawczy, dostarczyły nowych informacji na temat reakcji osób cierpiących na mizofonię.

Badanie to porównało reakcje 20 osób z mizofonią i 22 osób bez tego zaburzenia na różne dźwięki, w tym dźwięki wyzwalające (takie jak jedzenie czy oddychanie), dźwięki powszechnie uznawane za nieprzyjemne (krzyk dzieci, krzyki) oraz dźwięki neutralne (deszcz).

Wyniki pokazały, że osoby z mizofonią oceniały dźwięki wyzwalające jako znacznie bardziej nieprzyjemne, co nie miało miejsca w grupie kontrolnej. Jednak obie grupy podobnie oceniły dźwięki neutralne oraz powszechnie nieprzyjemne.

Odkrycia dotyczące fizjologii mizofonii

Badania wykazały również, że osoby z mizofonią wykazywały silniejsze oznaki fizjologicznego stresu, takie jak zwiększona potliwość i tętno, w odpowiedzi na dźwięki wyzwalające.

Takie odkrycia sugerują, że mizofonia może mieć powiązania z konkretnymi procesami fizjologicznymi w organizmie reagującym na specyficzne dźwięki.

Nauka o mózgu a mizofonia

Kluczowe znalezisko dotyczyło aktywności w przedniej części wyspy (anterior insular cortex, AIC), regionie mózgu, który odgrywa rolę w odczuwaniu gniewu oraz integrowaniu bodźców zewnętrznych z reakcjami wewnętrznymi organizmu.

Badania z użyciem fMRI wykazały, że podczas słuchania dźwięków wyzwalających, u osób z mizofonią, AIC aktywowała w znacznym stopniu inne części mózgu, odpowiedzialne za pamięć długotrwałą, strach i inne emocje.

Dodatkowo, obrazowanie mózgu metodą MRI wykazało, że u osób z mizofonią występuje wyższy poziom mielinizacji, co może odgrywać rolę zarówno jako przyczyna, jak i skutek reakcji na dźwięki.

Źródła pomocne przy tworzeniu artykułu:

1. James Cartreine, Misophonia: When sounds really do make you “crazy”, https://www.health.harvard.edu/blog/misophonia-sounds-really-make-crazy-2017042111534, 13.04.2024 (ostatni dostęp)
2. Nayana Ambardekar, What is Misophonia, https://www.webmd.com/mental-health/what-is-misophonia, 13.04.2024 (ostatni dostęp)