Kolumny aktywne – czym są, jak działają i gdzie znajdują zastosowanie
Kolumny aktywne lub głośniki aktywne to nic innego jak zestaw głośnikowy wyposażony we wbudowany we wnętrzu wzmacniacz. Są one doskonałą alternatywą dla klasycznych układów pasywnych, w których wzmacniacz stanowi odrębne względem głośników urządzenie. Kompatybilny wzmacniacz sprawia, że użytkownik nie musi znać się na elektronice, co wykorzystywane jest w różnych odmianach głośników aktywnych, jak chociażby przenośnych głośnikach bezprzewodowych.
Jak działają głośniki aktywne i czym różnią się od głośników pasywnych?
Wbrew pozorom stworzenie aktywnego zestawu głośnikowego, nie sprowadza się do prostego zamknięcia wzmacniacza w jednej obudowie z głośnikami. Głośniki aktywne charakteryzują się bowiem nieco inną zasadą działania, która przekłada się na ich możliwości.
W standardowym układzie pasywnym zasada działania wygląda następująco:
Źródło dźwięku -> Wzmacniacz -> Zwrotnica pasywna -> Głośniki
W układzie aktywnym zaś proces ten przebiega w nieco inny sposób
Źródło dźwięku -> Zwrotnica aktywna -> Wzmacniacz -> Głośnik
Jak widać główną różnicą jest tu zamiana kolejności pomiędzy wzmacniaczem a zwrotnicą, gdzie zwrotnica posiada również inny tryb pracy.
Standardowa zwrotnica pasywna musi radzić sobie zarówno z sygnałem audio, jak i prądem dostarczonym przez wzmacniacz.
Zwrotnica aktywna z kolei przetwarza jedynie sam sygnał audio, który wzmacniany jest dopiero w dalszej części.
Dzięki temu zwrotnica aktywna posiada odmienną budowę i pozwala na stosowanie w niej dodatkowych, poprawiających dźwięk podzespołów.
Zwrotnica aktywna
Dzięki temu, że przez zwrotnicę aktywną nie przebiega prąd o dużej wartości, w ich konstrukcji wykorzystać można układy scalone (DSP).
W ten sposób projektanci kolumn głośnikowych zyskują znacznie większe możliwości wysterowania kolumny, łatwiej uzyskując odpowiednie parametry brzmieniowe.
Zwrotnica aktywna jednocześnie umożliwia umiejscowienie źródeł dźwięku bezpośrednio w kolumnie np. w formie odtwarzacza CD lub odbiornika sygnału Bluetooth
Jedną z form zwrotnicy aktywnej jest m.in. zwrotnica cyfrowa (tzw. crossover), dająca jeszcze większe możliwości korekty dźwięku.
Z jej wykorzystaniem aktywny zestaw głośnikowy zyskuje możliwość bezpośredniego przetwarzania sygnału cyfrowego, co również ułatwia korzystanie z tego typu sprzętu.
Wzmacniacze w kolumnach aktywnych
Ciekawą sprawą w przypadku głośników aktywnych, jest niewątpliwie kwestia wbudowanych wzmacniaczy.
Do napędzania kolumn pasywnych używamy zazwyczaj pojedynczego wzmacniacza, którego sygnał rozdzielany jest przez zwrotnicę na poszczególne głośniki.
W przypadku głośników aktywnych sytuacja ta ma się nieco inaczej, gdyż zwrotnica aktywna znajduje się w układzie przed wzmacniaczem a nie po nim.
Oznacza to, że w przypadku aktywnych kolumn 2-drożnych, we wnętrzu znajdziemy 2 wzmacniacze dedykowane do każdego głośnika, zaś w 3-drożnych, będą to analogicznie 3.
Warto zaznaczyć, że w przypadku kolumn aktywnych wzmacniacz jest w rzeczywistości samą końcówką mocy.
Standardowy wzmacniacz składa się z przedwzmacniacza oraz wspomnianej właśnie końcówki mocy, lecz w kolumnach aktywnych rolę przedwzmacniacza spełnia aktywna zwrotnica.
Istnieje też możliwość zdublowania głośnika w kolumnie aktywnej i wykorzystania do jego napędu jednego wzmacniacza, jeśli oba głośniki będą pracowały w tym samym zakresie pasma.
Przeczytaj jeszcze:
Monitory studyjne – co to za typ głośnika?
Czy kable i przewody mają wpływ na jakość dźwięku?
Wady i zalety aktywnych zestawów głośnikowych
Jak w wielu sytuacjach tak i tu nie można jednoznacznie stwierdzić, że aktywne kolumny są lepsze od pasywnych lub vice versa. Doskonała jakość dźwięku możliwa jest do uzyskania w obu tych przypadkach, dlatego warto przeanalizować zalety oraz wady aktywnych kolumn głośnikowych:
Zalety:
- mniejsza ilość zajmowanego miejsca (brak zewnętrznego wzmacniacza)
- możliwość bezpośredniej pracy z sygnałem cyfrowym (łatwe podłączanie odtwarzaczy lub komunikacja bezprzewodowa)
- wzmacniacze w kolumnie aktywnej są dopasowane do konkretnego modelu
- mniejsze opory pracy wzmacniaczy (opór generują tylko głośniki)
- większa swoboda w doborze głośników (jeśli sami składamy zestaw)
- brak strat mocy na elementach pasywnych dający lepszą wydajność
- możliwość zakupu kolumny all-in-one (samowystarczalność)
Wady:
- wyższa waga
- wyższa cena
- konieczność podłączenia do gniazda 230V
- brak możliwości łatwego eksperymentowania z różnymi wzmacniaczami
Przeczytaj jeszcze:
Kolumny podłogowe i podstawkowe – na czym polega różnica?
Kosz głośnika – jaką pełni rolę?
Impedancja głośników – dlaczego jest tak istotna?
Różne rodzaje aktywnych kolumn głośnikowych
Choć myśląc o aktywnych kolumnach głośnikowych większość ma przed oczami klasyczne, stojące przy telewizorze głośniki, to w rzeczywistości oferowane są one w naprawdę przeróżnych formach. Można śmiało stwierdzić, że aktywne zestawy głośnikowe wręcz dominują na rynku audio, tworząc na nim nowe i autonomiczne kategorie sprzętu.
Zestawy stereo
Klasyczny zestaw stereo kojarzy nam się przede wszystkim z kolumnami podłogowymi lub podstawkowymi i rzecz jasna stojącym pomiędzy nimi wzmacniaczem.
Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę, że ten ostatni element jest niemal zupełnie niepotrzebny, jeśli tylko zdecydujemy się na wybór kolumn w wersji aktywnej.
Coraz więcej marek audiofilskich oferuje swoje zestawy głośnikowe właśnie w z aktywną zwrotnicą i z wbudowanymi wzmacniaczami, choć nadal stanowią one mniejszość rynku.
Wynika to głównie z tego, że wielu ludzi woli kupić tańsze kolumny pasywne i podłączyć je do wzmacniacza, który już posiada w swoim domu.
Dodatkowo społeczność audiofili bardzo ceni sobie możliwość kombinowania z brzmieniem zestawu głośnikowego, właśnie za pomocą zmiany modelu zewnętrznego wzmacniacza.
Poweraudio
Poweraudio to najlepszy przykład aktywnych kolumn głośnikowych, które stworzyły całkowicie nowy segment rynku.
Taka pojedyncza i mocna kolumna all-in-one z powodzeniem nagłośni małą imprezę na zewnątrz lub stworzy odpowiedni klimat w zaciszu domowym.
Poweraudio stanowi przy tym całkowicie autonomiczną i łatwą w przenoszeniu kolumnę, bardzo często z możliwością zasilania akumulatorowego.
W tego typu głośniku nie musisz nawet martwić się sposobami odtwarzania dźwięku, gdyż przeciętny zestaw poweraudio posiada ich przynajmniej kilka.
Możliwe jest to oczywiście dzięki zastosowaniu aktywnej zwrotnicy oraz wbudowanych we wnętrzu wzmacniaczy.
Głośniki Bluetooth
Choć na pierwszy rzut oka może się to wydawać nieintuicyjne to głośniki na Bluetooth również są znakomitym przykładem aktywnej kolumny.
To właśnie dzięki aktywnej architekturze głośniki Bluetooth są tak wszechstronne, umożliwiając bardzo wygodne i bezprzewodowe odtwarzanie.
Przy ich użyciu możemy umilić sobie czas w niemal każdej sytuacji, szczególnie że w kwestii mobilności, głośniczki Bluetooth zdecydowanie nie mają sobie równych.
Z wysoką dozą prawdopodobieństwa można wręcz uznać je za najczęściej spotykaną obecnie formę aktywnej kolumny głośnikowej.
Radio
Niemniej dobrym przykładem aktywnego głośnika są domowe radia i radioodtwarzacze.
Chyba nikt nie wyobraża sobie w końcu dokupowania oddzielnego wzmacniacza do radia, a już tym bardziej przy konieczności dopasowania impedancji i tego typu spraw.
Dzięki temu, że przeciętny radioodbiornik to aktywny zestaw głośnikowy, możesz cieszyć się niesłychaną prostotą obsługi.
Zazwyczaj w przypadku radia wystarcz wcisnąć przycisk lub obrócić pokrętło, aby usłyszeć dochodzący z głośnika dźwięk.
Soundbary
W gruncie rzeczy soundbary to pewna forma taniego kina domowego, stworzonego właśnie z myślą o współpracy z telewizorem.
Telewizor rzecz jasna nie byłby w stanie przesłać energii potrzebnej do pracy standardowym pasywnym głośnikom, dlatego soundbary to również nic innego, jak aktywne zestawy głośnikowe.
Dzięki aktywnemu układowi wystarczy podpiąć soundbar do gniazda i połączyć go z telewizorem za pomocą kabla optycznego, hdmi lub złącza AUX.
Kolumny estradowe
Kolumny aktywne doskonale radzą sobie w profesjonalnych zastosowaniach, czego przykładem są kolumny estradowe.
Tego typu głośniki stosowane są do nagłaśniania imprez i wydarzeń plenerowych, przez co muszą radzić sobie z innymi wymaganiami niż domowy sprzęt audio.
Oczywiście kolumny estradowe również występują w wariantach pasywnych, ale nie da się ukryć, że to właśnie aktywne odmiany są tutaj znacznie popularniejsze.