Głośnik – definicja, rodzaje, zastosowanie
Głośniki to urządzenia elektroakustyczne, które przekształcają sygnały elektryczne na fale dźwiękowe. Ich działanie opiera się na wykorzystaniu zjawisk elektromagnetycznych, elektrostatycznych lub piezoelektrycznych do wprawienia w ruch membrany lub innego elementu wibrującego, co powoduje powstawanie fal dźwiękowych w powietrzu. Bardzo często słowo “głośnik” jest potocznym określeniem różnego rodzaju zestawów głośnikowych, czyli kilku głośników zamkniętych w jednej obudowie, jak kolumny głośnikowe, głośniki Bluetooth czy głośniki mobilne.
Rodzaje głośników
Ze względu na sposób przetwarzania sygnału na dźwięk
- Głośniki dynamiczne
Głośniki dynamiczne, znane również jako głośniki elektrodynamyczne, to najpopularniejszy typ głośników stosowany w szerokim zakresie urządzeń, od smartfonów po systemy audio w kinach domowych. Ich działanie opiera się na cewce nawiniętej na tuleję, która porusza się w polu magnetycznym utworzonym przez magnes stały. Wprawienie cewki w ruch powoduje drgania membrany głośnika, a tym samym generowanie fal dźwiękowych. Dzięki swojej prostocie i skuteczności, głośniki te są szeroko stosowane i doceniane za ich zdolność do reprodukowania szerokiego zakresu dźwięków.
- Głośniki planarne
Głośniki planarne, znane również jako głośniki płaskie, charakteryzują się unikalną konstrukcją, w której dźwięk jest generowany przez dużą, płaską membranę. Ta technologia pozwala na bardzo równomierne rozłożenie ciśnienia dźwiękowego, co skutkuje wyjątkowo czystym i szczegółowym brzmieniem. Głośniki planarne są często wybierane przez audiofilów ze względu na ich zdolność do precyzyjnego oddawania detali dźwiękowych, szczególnie w średnim i wysokim zakresie częstotliwości.
- Głośniki wstęgowe
Głośniki wstęgowe działają na zasadzie wprawiania w ruch cienkiej metalowej wstęgi umieszczonej w silnym polu magnetycznym. Ta specyficzna konstrukcja umożliwia wyjątkowo precyzyjne i szybkie reagowanie na zmiany sygnału audio, co przekłada się na niezwykle szczegółowe i naturalne brzmienie. Głośniki wstęgowe są cenione wśród miłośników muzyki za ich zdolność do reprodukowania wysokich tonów z niezrównaną czystością.
- Głośniki elektrostatyczne
Głośniki elektrostatyczne wykorzystują zjawisko elektrostatyki do generowania dźwięku. W ich konstrukcji znajduje się cienka, elektrycznie naładowana membrana umieszczona między dwoma elektrodami. Kiedy sygnał audio jest stosowany, powoduje to ruch membrany, generując dźwięk. Te głośniki są znane z wyjątkowo czystego i szczegółowego brzmienia, szczególnie w zakresie średnich i wysokich tonów, ale wymagają stosunkowo dużej przestrzeni i są droższe w produkcji.
- Głośniki elektromagnetyczne
Głośniki elektromagnetyczne (tzw. brzęczyk) to starszy typ głośników, które używają elektromagnesu zamiast magnesu stałego. Elektromagnes reaguje na sygnał audio, wprawiając w ruch membranę głośnika. Choć obecnie rzadziej stosowane ze względu na rozwój technologii głośników dynamicznych, miały one swoje zastosowanie w początkowych etapach rozwoju technologii audio.
- Głośniki piezoelektryczne
Głośniki piezoelektryczne działają na zasadzie piezoelektryczności, gdzie materiały takie jak krystaliczne ceramiki deformują się pod wpływem zastosowanego napięcia elektrycznego, generując w ten sposób dźwięk. Są one często używane w urządzeniach wymagających bardzo małych głośników, takich jak zegarki elektroniczne czy urządzenia sygnalizacyjne, ze względu na ich prostotę, mały rozmiar i odporność na różne warunki środowiskowe.
Przeczytaj jeszcze:
Co wpływa na jakość dźwięku w sprzęcie audio?
Jak akustyka pomieszczenia wpływa na dźwięk?
Ze względu na pasmo przenoszenia
- Głośniki basowe
Głośniki basowe, zwane także subwooferami lub dołami, są specjalnie zaprojektowane do odtwarzania niskich częstotliwości dźwięku, często poniżej 100 Hz. Charakteryzują się dużymi membranami i solidnymi obudowami, co umożliwia efektywne generowanie głębokich tonów basowych. Są nieodzownym elementem systemów audio, zwłaszcza w kinach domowych czy koncertowych, gdzie istotne jest oddanie pełni spektrum dźwiękowego, w tym potężnych, wibrujących basów.
- Głośniki średniotonowe
Głośniki średniotonowe są zaprojektowane do reprodukcji częstotliwości średnich, zwykle w zakresie od około 250 Hz do 2 kHz. To pasmo częstotliwości jest kluczowe dla zrozumienia mowy ludzkiej oraz większości instrumentów muzycznych. Głośniki te balansują między potrzebą precyzyjnej reprodukcji dźwięku a efektywnością rozmiaru, co czyni je fundamentalnymi w większości systemów audio.
- Głośniki wysokotonowe
Głośniki wysokotonowe, znane również jako tweetery lub górki, są przystosowane do odtwarzania najwyższych częstotliwości dźwiękowych, zwykle powyżej 2 kHz. Małe rozmiary membran tych głośników pozwalają na szybkie reagowanie i generowanie ostrych, szczegółowych wysokich tonów. Są one kluczowe dla uzyskania czystości i szczegółowości dźwięku, szczególnie w muzyce i efektach dźwiękowych.
- Głośniki szerokopasmowe
Głośniki szerokopasmowe są zaprojektowane do odtwarzania jak najszerszego zakresu częstotliwości dźwiękowych, często od basów po wysokie tony. Ich uniwersalność sprawia, że są popularnym wyborem w prostych systemach audio, gdzie przestrzeń lub koszt ogranicza liczbę głośników. Chociaż mogą nie dorównywać specjalizowanym głośnikom w zakresie ekstremalnych tonów, są bardzo efektywne w zapewnianiu zbalansowanego brzmienia w ograniczonym zakresie.
- Głośniki koaksjalne
Głośniki koaksjalne, często określane jako głośniki dwudrożne lub trójdrożne, zawierają w jednej obudowie kilka rodzajów głośników, takich jak basowy, średniotonowy i wysokotonowy. To połączenie umożliwia odtwarzanie pełnego zakresu częstotliwości dźwiękowych, od niskich basów po wysokie tony. Są one szczególnie cenione w motoryzacji i w systemach audio, gdzie ograniczona przestrzeń uniemożliwia użycie oddzielnych głośników dla każdego pasma częstotliwości.
