Kodek – co to oznacza?

Kodek (skrót od “koder-dekoder”) to algorytm lub program komputerowy używany do kompresji (kodowania) oraz dekompresji (dekodowania) danych multimedialnych, takich jak audio lub wideo. Jego główną funkcją jest zmniejszanie rozmiaru pliku, aby ułatwić przechowywanie i transmisję danych, jednocześnie starając się zachować jak najwyższą możliwą jakość oryginalnego sygnału. Kodeki mogą być stratne, co oznacza, że pewna ilość danych jest tracona w procesie kompresji dla osiągnięcia mniejszego rozmiaru pliku, lub bezstratne, co oznacza, że wszystkie oryginalne dane są zachowane, choć zwykle kosztem większego rozmiaru pliku.

Czym różni się kodek od formatu pliku?

Kodek i format pliku to dwa pojęcia, które często się ze sobą myli, ale mają różne znaczenia, szczególnie jeśli chodzi o pliki audio i wideo. Kodek to rodzaj oprogramowania, które służy do kompresji (zmniejszania rozmiaru) lub dekompresji (przywracania do pierwotnego stanu) plików multimedialnych. 

Jego zadaniem jest skuteczne zmniejszenie rozmiaru pliku, jednocześnie zachowując jak najwięcej oryginalnej jakości dźwięku czy obrazu. Istnieją kodeki stratne, które w procesie kompresji usuwają pewne dane (na przykład MP3 lub JPEG), oraz kodeki bezstratne, które zachowują wszystkie oryginalne dane (na przykład FLAC lub PNG).

Z kolei format pliku określa, w jaki sposób dane są strukturyzowane i zapisane w pliku. To rodzaj kontenera, który oprócz samych danych (np. dźwięku lub obrazu) może zawierać również różne informacje dodatkowe, jak metadane (np. tytuł utworu, nazwę artysty). Format pliku określa, jak różne elementy są ze sobą zintegrowane i jak mogą być odczytywane przez oprogramowanie. Przykłady formatów plików to MP3, WAV dla dźwięku, czy JPEG, PNG dla obrazów.

Podsumowując, główna różnica polega na tym, że kodek zajmuje się kompresją i dekompresją danych, natomiast format pliku definiuje, jak te dane są przechowywane i organizowane w pliku. Oznacza to, że o ile np. mp3 to jednocześnie format i kodek, o tyle np. aptX już nie.

Kodeki będące jednocześnie formatem pliku

Te kodeki są ściśle powiązane z konkretnymi formatami plików audio i są używane do ich kompresji oraz dekompresji:

1. MP3
   • Format pliku: MP3
2. AAC (Advanced Audio Coding)
   • Formaty plików: M4A, MP4
3. Ogg Vorbis
   • Format pliku: OGG
4. WMA (Windows Media Audio)
   • Format pliku: WMA
5. FLAC (Free Lossless Audio Codec)
   • Format pliku: FLAC
6. ALAC (Apple Lossless Audio Codec)
   • Format pliku: M4A

Kodeki służące do dekodowania

Te kodeki są głównie wykorzystywane do transmisji i dekodowania audio, szczególnie w kontekście strumieniowania przez Bluetooth. Nie są one ściśle związane z konkretnymi formatami plików:

1. aptX (wraz z aptX HD i aptX Low Latency)
   • Zastosowanie: Transmisja Bluetooth
2. LDAC
   • Zastosowanie: Transmisja Bluetooth
3. LHDC (Low Latency High Definition Audio Codec)
   • Zastosowanie: Transmisja Bluetooth

Kodeki z pierwszej listy są zwykle wykorzystywane do przechowywania i odtwarzania plików audio na urządzeniach cyfrowych. Natomiast kodeki z drugiej listy odgrywają kluczową rolę w przesyłaniu audio w wysokiej jakości, głównie przez Bluetooth, pomiędzy urządzeniami takimi jak smartfony, słuchawki czy głośniki. Ważne jest, aby zrozumieć, że te dwie kategorie kodeków służą różnym celom i są wykorzystywane w różnych kontekstach technologicznych.