Meantone temperament
Meantone temperament to system strojenia instrumentów muzycznych, w którym interwały są dostosowane w taki sposób, aby uzyskać bardziej przyjemne brzmienie w kontekście akordów durowych i molowych. W szczególności, w tym systemie kwinty są nieco spłaszczone, co prowadzi do poprawy jakości brzmienia tercji.
Meantone temperament rozwinął się w XVI wieku i był szeroko stosowany do XVIII wieku, szczególnie w muzyce barokowej. Jego głównym celem było zminimalizowanie dyskomfortu słuchowego, który mógłby wynikać z używania czystych kwint, co w tradycyjnym stroju równomiernie temperowanym prowadzi do zniekształceń w brzmieniu akordów. W systemie meantone, tercje są czystsze, co czyni je bardziej harmonijnymi, a akordy durowe brzmią bardziej przyjemnie.
W praktyce, meantone temperament może być realizowany na różne sposoby, w zależności od konkretnego podziału oktawy. Najpopularniejszą wersją jest 1/4 kompozycji, w której kwinty są spłaszczone o 1/4 tonu, co pozwala na uzyskanie czystych tercji w akordach durowych. Warto zauważyć, że w tym systemie niektóre tonacje mogą brzmieć mniej harmonijnie, co ogranicza jego zastosowanie w różnych kontekstach muzycznych.
Kluczowe właściwości:
- Spłaszczone kwinty: Kwinty są zmniejszone o 1/4 tonu, co prowadzi do czystszych tercji.
- Harmonia: Tercje w akordach durowych są bardziej harmonijne, co wpływa na ogólne brzmienie utworów.
- Ograniczenia tonalne: Niektóre tonacje mogą brzmieć mniej korzystnie, co ogranicza elastyczność w kompozycji.
Typowe konteksty:
- Muzyka barokowa: Często stosowany w muzyce kompozytorów takich jak J.S. Bach, gdzie czyste tercje były kluczowe dla harmonii.
- Instrumenty klawiszowe: Stosowany w strojeniu organów i fortepianów w epoce baroku.
- Muzyka renesansowa: Używany w okresie renesansu, gdy akordy durowe i molowe były kluczowe dla stylu muzycznego.
Powszechne nieporozumienia:
- Równomierne temperowanie: Nie należy mylić meantone temperament z równomiernym temperowaniem, które ma na celu zrównoważenie wszystkich interwałów w oktawie.
- Uniwersalność: Meantone temperament nie jest uniwersalny dla wszystkich tonacji, a jego zastosowanie może prowadzić do nieharmonijnych brzmień w niektórych kluczach.
- Tylko dla muzyki klasycznej: Chociaż meantone temperament jest często kojarzony z muzyką klasyczną, może być również używany w innych gatunkach muzycznych, które korzystają z harmonii akordowej.
Meantone temperament jest interesującym przykładem tego, jak różne systemy strojenia mogą wpływać na brzmienie muzyki i doświadczenie słuchacza. Jego zastosowanie w praktyce pokazuje, jak subtelne różnice w strojeniu mogą znacząco wpłynąć na odbiór muzyki.